اگر خدا مرا جور دیگری می خواست، جور دیگری خلق می کرد.

انجام کارهایی که دوست داریم زندگی را متبرک نمی کند، بلکه دوست داشتن کارهایی که باید انجام دهیم آن را متبرک می کند.

رفتار یک انسان، آینه ای است که او چهر? خود را در آن نشان می دهد.

نگاهی نو؛خانه تکانی ذهن

بیایید خانه تکانی عید نوروز را با خانه تکانی ذهنمان همراه و گرد و غباری راکه روی تفکرمان نشسته با دستمال مهارت‌ها پاک کنیم و عادت‌های همیشگی زندگی‌مان را به مهارت زندگی تبدیل نماییم. اگر به فکر خرید مبلمان جدید و مد روز هستیم، اشکالی ندارد؛ اما از این نکته مهم غافل نباشیم که برای روانمان، فکرمان، وجودمان و زندگیمان افکار نو، همزمان با پیشرفت علم به وجود آوریم. راهکارها و راه‌حل‌های جدید وارد ذهنمان کنیم و با فکری شاداب و پویا به استقبال عید نوروز برویم. 

حتما هر کدام از شما برنامه‌های مختلفی برای تعطیلات در نظر گرفته‌اید. شاید یکی به فکر این باشد که در این فرصت به کارهای به تاخیر افتاده‌اش رسیدگی کند. یکی قصد سرزدن به اقوام ودوست و آشنا و انجام صله رحم و دیگری تمام کردن داستان و یا شعری ناتمام دارد و کنکوری‌ها به فکر نهایت استفاده از این تعطیلات و…
به هرحال هر کدام از ما برنامه‌های متفاوتی داریم تا در این دو هفته تعطیلات مفیدی داشته باشیم.اما ما می‌خواهیم درباره شادابی و مزیت سفر صحبت کنیم. عید نوروز فرصت مناسبی است تا به هر منطقه‌ای که علاقه‌مندید بروید و تفریح کنید و از طبیعت زیبای الهی بهره ببرید.اما نکته‌ای که از مسافرت و در دل طبیعت رفتن می‌توان به آن اشاره کرد، این است که شبیه کودکان شویم و کودک درونمان را صدا بزنیم و به یاد شیطنت‌های بچگی بدویم، فریاد بزنیم، قایم باشک بازی کنیم، دوچرخه سواری کنیم و با طبیعت انس بگیریم و خجالت نکشیم و نگوییم برای ما زشت است مگر ما بچه هستیم؟!اگر به دریای شمال رفتید، روی ماسه‌ها بنشینید و گل بازی کنید و بگذارید روح کودکانه در شما بدمد و اگر امکانش را داشتید، در سفر جایی برای مادربزرگ و پدر بزرگ بگذارید و همراه کودکان دور آنها حلقه بزنید و داستان‌ها و صحبت‌های ارزشمند آنها را گوش دهید.
در مسافرت نکاتی را رعایت کنید تا سفر دل انگیزی داشته باشید:

قدم بزنید: در سفر زمانی را به قدم زدن بگذرانید تا ذهن‌تان خالی شود: در زندگی روزمره وزمانی که درگیر کار هستید، شاید فرصت با آرامش قدم زدن را نداشته باشید و همیشه با اتومیبل شخصی و یا وسایل نقلیه عمومی با عجله سرکار رفته باشید؛ اما سفر فرصت خوبی است برای آرام قدم زدن!
نگاه کردن دقیق: به کودکان نگاه کنید و ببینید چگونه از زندگی لذت می‌برند، بازی می‌کنند، از این طرف به آن طرف می‌دوند، مشت‌های‌شان را پر از آجیل می‌کنند، شادی‌ها و غم‌های‌شان را بدون تعارف بروز می‌دهند، زندگی با آرامش را از کودکان یاد بگیرید.
قناعت: سعی کنید به داشته‌های خود قانع باشید، چون در این صورت احساس رضایت بیشتری از سفر خواهید داشت.
اکسیژن: باعث می‌شود مغز شما بهتر فعالیت کند، پس در سفر زیاد در هتل یا سوئیت نمایند و بیشتر جنگل و طبیعت و درختان و پرندگان بپردازید.
زمان: اگر زمان سفرتان کوتاه است و نمی توانید روزهای زیادی را در مقصد بمانید، نیازی نیست با عجله بخواهید از مکان‌های زیادی دیدن کنید؛ از جاهای کمتری بازدید کنید، اما مفصل و در آرامش و نهایت استفاده را ازآن مکان ببرید.
شوخی: روش خوبی برای رسیدن به آرامش است، پس در سفر شوخ طبع باشید و خشکی و رفتار کارمندی و رئیس سربازخانه بودن را کنار بگذرانید و از سفر لذت ببرید.
دقت: در انتخاب همسفرتان دقیق باشید و سعی کنید با افراد سرزنده، پرتحرک و شاد و پر شور همسفر شوید و خودتان هم در کنارشان حالت غمگین و دل مرده نداشته باشید تا آنها را فراری ندهید. افراد سرزنده از سر به سر گذاشتن دیگران لذت می‌برند و اهل لطیفه گویی و مزاح هستند، پس شما هم این ویژگی‌ها را در خود تقویت کرده و در کنار شوخی با دیگران احترام را فراموش نکنید.
لحظه‌ها را ثبت کنید: عکس و فیلم گرفتن را در سفر خود جای دهید تا لحظات زیبای زندگیتان را بایگانی کنید و بعد از آن در زمان‌هایی که ناخشنود می‌شوید به آنها نگاه کنید و شاد شوید. که لحظات شادی هم در زندگی تجربه کردید. مسافرت به شما کمک خواهد کرد تا برای مدتی فکر شما آزاد باشد و اثرات آن پس ازبرگشت به خوبی در زندگی روزمره‌تان نمایان خواهد بود

CPR در شیرخواران زیر یکسال
عدم وجود نبض بازویی یا براکیال را در قسمت د اخل بازو را تعیین کنید به این ترتیب که انگشت اشاره را که به پای بیمار نزدیک تر است روی استرنوم بگذارید به این ترتیب که انگشت اشاره را درست زیر نوک سینه وانگشتان میانی و حلقه را نزدیک انگشت اشاره قرار دهید و یا اینکه با 2 انگشت روی خط حد فاصل دو نیپل فشار وارد کنید .تهویه ی مکانیکی تا زمان جاگذاری راه هوایی پیشرفته باید ادامه یابد.
CPR در کودکان 8-1 ساله:
-        عدم وجود نبض در شریان کاروتید و عدم وجود گردش خون را تعیین کنید.
-        از کف یک دست یا دو دست بر حسب راحتی شما و جثه بیمار استفاده کنید.
-    روی نیمه تحتانی استرنوم فشار وارد کنید. استرنوم باید حدود یک سوم تا یک دوم کل عمق قفسه سینه فرو رود که حدوداً 4-5/2 سانتیمتر خواهد شد.
در کودکان بزرگتر از 8 سال محل ماساژ همانند بزرگسالان است  ولی با پاشنه ی یک دست این کارانجام میشود.
و تعداد ماساژ نیز 80-100 بار در دقیقه است.
توجه : در افرادی که دچار له شدگی قفسه سینه و آمبولی وسیع شده اند این کار را انجام نمی دهیم
و در افرادی که دارای دریچه ی مصنوعی هستند این کار نباید بیش از 3 تا 4 دقیقه به طول بینجامد.
اقدامات پیشرفته ی حیات:
اقدامات پیشرفته یا ALS به اقداماتی گفته می شود که در مراکز مجهز و توسط افراد متخصص انجام شود
Drugs :D
    EKG:E
     Fibrillations Treatment :F
که ما در اینجا درباره ی دارو بحث نمکنیم.
E   یا E.C.G:
منظور مانیتورینگ بیمار است و در صورت امکان گرفتن الکتروکاردیوگرافی کامل از بیمار
نکات
1-بیمار را به یک دستگاه مانیتور وصل کنید ترجیحا الکتروشوک مانیتورینگ.بهترین وضعیت مانیتورینگ لید 2 می باشد
2-در هنگام شوک دادن بهتر است لید را در وضعیت پدالها قرار داد.صحیح قرار دادن لیدها مهم است.
قرمز یا R و یا RA دومین فضای بین دنده ای زیر کلاویکول نزدیک به بازوی راست -   زرد یا L یا LA دومین فضای بین دندهای زیر کلاویکول نزدیک به بازوی چپ -  سبز یا F  یا LL هفتمین فضای بین دنده ای خط انتر و اگزیلار -  مشکی یا RL هفتمین فضای بین دندهای خط انتر و اگزیلار ( این لید فقط در بعضی از مانیتورینگ ها وجود دارد).
انواع شوک:
همزمان Synchronized
غیر همزمان Synchronized  non
نکات لازم در شوک تراپی
1-با کلیه دستگاههای الکتروشوک موجود بخش آشنا شوید
2-چندین بار فراگیری دستگاه را عملا مرور کنید( زمان احیا زمان کسب تجربه و مهارت نیست )
3-بیمار را به حالت طاق باز قرار داده تخته احیا را زیر بیمار قرار دهید
4-بیمار را مانیتور کرده و لید مناسب را انتخاب نمائید ( R بلند و T کوتاه)
5-دستگاه را آماده کار نمائید ( دستگاه از نظر شارژ و سالم بودن مرتبا چک شود)
6-دستگاه را روشن کنید
7-مد دستگاه و مقدار انرژی لازم را طبق دستور پزشک تنظیم نمائید( همزمان یا غیر همزمان )
8-در شوک همزمان انرژی معمولا از 50 – 100 و... شروع می شود
9-در شوک غیر همزمان انرژی معمولا 200 – 150 ژول شروع می شود.
10-پدالها را آغشته به ژل کنید ( از آب استفاده نکنید )
11- دستگاه را شارژ کنید.
12-پدالها را در محل مناسب قرار دهید.
-  اپکس : پنجمین فضای بین دنده ای خط انترواگزیلار
-  استرنال زیر کلاویکول چسبیده به سمت راست استرنال
13-جهت تماس مناسب به هنگام تخلیه شوک پدالها را به بیمار فشار دهید
14-هنگام تخلیه شوک اکسیژن را قطع نمائید( خطر اشتعال)
15- هنگام تخلیه شوک خبر دهید ( کسی با بیمار تماس نداشته باشد)
16-هنگام تخلیه شوک بیمار با وسایل فلزی در تماس نباشد
17-مقدار ژول و مد شوک طبق دستور پزشک اجراء شود.
18-در مسمومیت با دیگوکسین و بلوکهای قلبی شوک داده نشود
19- در هنگام شوک دادن مانیتورهای اضافی را خاموش کنید
20-انتخاب پدال مناسب ( 13 سانتیمتر جهت بزرگسالان، 8 سانتیمتر جهت کودکان و 5/4 سانتیمتر جهت نوزادان)
21-پس از 5 ثانیه از شوک نبض کاروتید را چک کنید.
عوامل موثر در پاسخ دهی به شوک
1-سن  2- نوع آریتمی قلبی  3- مدت زمان ارست قلبی       
4-بیماری زمینه ای بیمار   5- اختلالات متابولیکی و الکترونیکی بیمار(اسیدوز – آلکالوزو..)
پس از بازگشت بیمار سریعا عملیات گرم کردن بیمار آغاز شود
لوله گذاری : اینتوباسیون تراکئوستومی و ایروی گذاری
اینتوباسیون
- لوله گذاری مرحله ای است مربوط به باز کردن راه تنفسی که در سطح پایه قرار دارد ولی با توجه به اینکه این مرحله نیاز به مهارت خاص وسایل پیشرفته دارد لذا در سطح دوم که پیشرفته است قرار می گیرد و از آنجا که نخواستیم ترتیب حروف لاتین به هم بخورد این مبحث در انتهای جزوه آورده ایم در صورتیکه اهمیت آن خیلی زیاد و در تهویه مناسب و جلوگیری از صدمات مغزی نقش به سزایی دارد .
ایروی گذاری: ایروی را به سمت بالا گرفته و از وسط و گوشه دهان وارد شود.
- پس از آنکه نیمی از ایروی وارد دهان شد آن را بچرخانید و تا آخر وارد دهان بیمار کنید
- چک کنید که زبان به عقب رانده نشده باشد و درصورت بزرگی ایروی باعث صدمه به حنجره و حلق بیمار میشود و درصورت کوچکی ایروی منجر به جمع شدن زبان و انسداد راه هوایی می شود.
- استفاده از ایروی دربیماران هوشیارباعث تحریک  رفلکس gag و برادی کاردی و تهویه و استفراغ می شود
لوله گذاری
- لوله گذاری بایستی توسط افراد ماهر انجام شود
- لارنگوسکوپ با تیغه مناسب انتخاب نمائید
- لوله تراشه باسایز مناسب را انتخاب کنید
- لوله تراشه سالم را انتخاب کنید( باد کردن کاف )
زمان طلایی جهت اقدامات قلبی ریوی 4-2 دقیقه و حداکثر 6 دقیقه می باشد.
در تراکتوستومی 2 سانتی متر زیر غضروف کریکوئید را برش و لوله ای جهت تهویه کار گذاشته می شود.
عوارض احیای  قلبی ریوی
1-عوارض اولیه
آسپیراسیون ، دیس ریتمی های خطرناک ، اسیدوز ، افت فشار خون و مرگ سلول های مغزی-عوارض ناشی از لوله گذاری-  صدمه به بافت نرم ( لوزه ها ، ریشه زبان ، دهان ، حنجره )-  ورود لوله به معده ( اتساء معده ، عدم تهویه مناسب ، آن استریل شدن لوله )- صدمه به زبان ، شکسته شدن دندانها- ورود یکطرفه به ریه و کلاپس ریه دیگر- خونریزی ، هماتوم ، آبسه - در لوله گذاری از بینی احتمال شکسته شدن جمجمه و عفونت مغزی وجود دارد - در بیمارانی که ایست کامل نداده اند باعث ترشح اپی نفرین ( افزایش فشار ، تاکی کاردی ، آریتمی ) - ناکافی بودن هوای داخل کاف ( خروج هوا از اطراف آن ، عدم تهویه مناسب ، اسپیراسیون)- زیادی هوای کاف( صدمه به عروق تراشه و نکروز تنگی)-تجمع ترشحات و خم شدن لوله -اسپاسم در بیماران نیمه هوشیار  - ادم ریه پس از خروج لوله
2-عوارض ناشی از شوک تراپی
- سوختگی - دیس ریتمی- آسیب عضله قلب ( 1 درصد تغییرات در TوST و 9 درصد بالا رفتن CPK -ادم ریه ( بخاطر فلج دهلیز ) - افت موقت فشار خون - اسپیراسیون و پنومونی  - برق گرفتگی
3-عوارض ناشی از ماساژ
 شکستگی جناغ – پنوموتراکس -  هموتراکس به علت پارگی ریه -  تامپوناد قلبی -  شکستگی دنده و پارگی طحال و کبد

4- سایر عوارض ناشی CPR
آمبولی چربی - صدمات مغزی  -هیپوترمی - صدمات کلیوی - دیس ریتمی
پایان احیا نیز به دستور پزشک انجام میشود .احیایی موفق است که بیمار ضمن 20 دقیقه برگردد در غیر این صورت فرد وارد زندگی نباتی می شود.و پزشک باید پایان احیا را مکتوب در پرونده ی فرد درج نماید

احیاء قلبی-ریوی شامل اقداماتی است که برای بازگرداندن اعمال حیاتی دو عضو مهم قلب و مغز انجام می‌شود و تلاش می‌شود تا گردش خون وتنفس به طور مصنوعی تا زمان برگشت جریان خون خودبخودی بیمار برقرار شود  .

بدلیل اینکه بدون این اقدامات به علت فقدان اکسیژن مرگ مغزی دائمی در عرض زمان کمتر از6-4 دقیقه(زمان طلایی )ایجاد می‌شود واژه احیاء قلبی ریوی(CPR) در سال 1988 به احیاء قلبی، ریوی و مغزی(CPCR) تغییر نام داد. ایست قلبی- تنفسی بی گمان یکی از خطیرترین وضعیتهایی است که نیاز به اقدام فوری جهت حفظ حیات وپیشگیری از ضایعات جبران ناپذیر اندامهای حیاتی بدن دارد. این اقدامات بر اساس پروتکل‌های خاصی صورت می‌گیرد لازمه اجرای آن کسب دانش ومهارت فرد احیاگر می‌باشد درحال حاضر فقط 10% موارد احیاء داخل یا خارج از بیمارستان موجب بقاء طولانی مدت بیماران می‌شود
هدف از ارزیابی سریع تشخیص و تصحیح مشکلاتی است که تهدید جدی برای زندگی مصدوم هستند و در نظر اول مشخص می‌باشند. موارد تهدید کننده حیات مانند مشکلات شدید تنفسی و قلبی ، ایست قلبی و تنفسی ، مسمومیت‌های شدید ، زخمهای باز قفسه سینه و خونریزیهای شدید داخلی و خارجی و ... هستند. در این مرحله بودن یا نبودن هوشیاری ، تنفس و نبض مطرح است. در این موارد اقدامات لازم چون باز کردن راه هوایی و کنترل علایم حیاتی ، برخورد با زخم مکنده و باز قفسه سینه ، کنترل خونریزی خارجی و ... انجام می‌شود.

هر امدادگر باید پس از اطمینان از امنیت کامل محل استقرار خود و مصدوم یا بیمار باید به ارزیابی اولیه همه گونه علایم حیاتی و هر عاملی که حیات مصدوم را در معرض خطر قرار دهد، بپردازد. در این ارزیابی سوال مهم این است که آیا مصدوم بیهوش است و یا موارد تهدید کننده حیات وجود دارد؟ در این مورد بلافاصله اقدامات لازم جهت رفع خطر را انجام دهید. هر فرد بیهوش باید در معرض خطر تلقی شود زیرا راه هوایی وی ممکن است بسته شده و به توقف وی بیانجامد.
عملیات احیا دو جز دارد:شامل احیای اولیه ( BLS ) و مراقبتهای حیاتی پیشرفته ( ACLS )می باشد.که این موارد را انجمن قلب امریکا پایه ریزی می نماید.
معیار های عدم شروع (CPR) :
در مورد دستور ( DNAR ) "برای احیا بیمار تلاش نکنید."وجود داشته باشد.بیمار دارای علایم غیر قابل برگشت داشته باشد نوزادانی که در اتاق زایمان هستند .و وزن کمتر از400 گرم و یا دارای آنومالی ها هستند و به ندرت شانس زنده ماندن دارند را نباید احیانمود.
دستور ( DNAR ):برخلاف سلیر مداخلات پزشکی احیا نیاز به دستور پزشک ندارد ولی پایان آن نیاز به دستور پزشک دارد.و پزشک برای انجام این دستور باید با خانواده بیمار گفتگو و به آنها اطمینان دهد که پس از قطع عملیات احیا سایر اقدامات ادامه خواهد داشت.

پزشک باید این دستو را مکتوب بنویسد و مشخص کند کدام مداخله باید قطع شود.معمولا اکسیژن یا ماساژ و یا مایع درمانی انتخاب میشود تا قطع تهویه ی مکانیکی.
احیای اولیه:
در بیمارانی که ارست قلبی نموده اند انجام می شود و شامل:
A باز کردن راه هوایی Air way
B دادن تنفس مصنوعی Breathing
C ماساژ قلبی Circulation
تنفس: شامل دهان به دهان - دهان به بینی- دهان به بینی دهان می باشد. و هدف اصلی تامین اکسیژن لازم برای مغز  و سایر ارگان های حیاتی است.
سرعت در انجام این اقدامات کلید موفقیت است.
احیا باید ضمن 4 تا 6 دقیقه بعد از ارست قلبی و یا ایست تنفسی صورت گیردتا به سلول های مغزی آسیبی وارد نشود.متاسفانه در بهترین و اصولی ترین روش تنها میتوان 25 تا 30 درصد موارد برونده ی قلبی را تامین نمود.
نحوه اجرای اقدامات در احیای اولیه:
باز کردن راه هوایی هدف از باز کردن راه هوایی این است که امکان تنفس برای فرد فراهم شود. در گذشته توصیه می‌شد با قلاب کردن انگشتان به دور فک و کشیدن آن به جلو راه هوایی باز شود (مانور جلو بردن فک Jaw thrust). اما انجام این مانور مشکل است و امروزه تصور می‌شود که نسبت به سایر روش‌ها از لحاظ آسیب به گردن بی‌خطرتر نیست. بنابراین در حال انجام مانور استاندارد "زاویه‌دار کردن سر- بلند کردن چانه" توصیه می‌شود برای انجام این کار روی پیشانی به سمت پایین فشار بیاورید و چانه را بالا بکشید.  سپس باید ببینید آیا بیمار خودش نفس می‌کشد یا نه.
مانو دوم ( Titel head )است که با یک دست  سر را به عقب و چانه را بادست دیگر بالا میبریم.
بعد از اجرای مانو های یاد شده احیا کننده موظف است وضعیت تنفس بیمار را از طریق نگاه کردن و گوش کردن و حس کردن بررسی نماید و اگر متوجه شد که بیمار زنده است نیاز به انجام مراحل بعدی احیا است
تنفس مصنوعی دادن
برای انجام تنفس مصنوعی از روش‌های مختلف(مانند ماسک مسطح) می‌توان استفاده نمود اما روش پرکاربرد یکی از طریق بادکنک بی‌وی‌ام (آمبوبگ) است و دیگری روش سنتی دهان به دهان که امروزه با توجه به بهداشت کمتر توصیه می‌شود. در روش دهان به دهان? بینی بیمار را با دست ببندید و دهانتان روی دهان او بگذارید و هوا را درون ریه او بدمید تا حدی که قفسه سینه بالا رود. قبلاً توصیه می‌شد که ضمن انجام تنفس مصنوعی هوا با شدت به درون ریه‌ها دمیده شده. اما از آنجایی که این کار ممکن است تأثیر فشار بر روی قفسه سینه را کاهش دهد و ضمنا جریان خون در ریه‌ها در ایست قلبی چندان زیاد نیست، به دمیدن هوا با شدت زیاد نیازی نیست و دمیدن هوا در حدی که باعث بلندشدن قفسه سینه شود کافی است.
تنفس مصنوعی به خصوص برای کودکان یا افرادی که چند دقیقه‌ای است دچار ایست قلبی شده‌اند و میزان اکسیژن در خونشان کاهش یافته‌است اهمیت دارد.
اما در چند دقیقه اول ایست قلبی فشار بر روی قفسه سینه یا ماساژ قلبی اهمیت بسیار بیشتری دارد. بنابراین انجام تنفس مصنوعی نباید باعث به تأخیر انداختن ماساژ قلبی شود.
در هر بار تنفس دادن باید 700 تا 1000 میلی لیتر اکسیژن به فرد داده شود در غیر این صورت تنفس موثر نخواهد بود.
اگر در حین تنفس دادن به بیمار به انسداد راه هوایی مشکوک بودید باید اینگونه عمل نمود.
مانور هیملیخ را انجام می دهیم . بدین گونه که:
ابتدا دست غیر غالب را مشت نموده و با دست غالب روی آن به 2 سانتی متر زیر گزیفویید یعنی بین ناف و زاییده گزیفوئید را فشار میدهیم.
و اگر فرد بیهوش بود کنار او نشسته و کف دست رادر ناحیه ایکه گفته شد قرار داده و به سمت بالا فشار وارد می نماییم.
در افراد حامله نمیتوان به این ناحیه فشار آورد و باید مانور را روی 2 سانتی متر بالای زایده و روی جناغ انجام داد.
در افرادی که زبان آنه ته حلق افتاده زبان را بیرون آورده  و برای آنها ( airway )   گذاشت که آن را پس از وارد کردن در دهان 180 درجه چرخانده و وراد کرده.
ماساژ قلبی
آغاز ماساژ قلبی به علت کمک به پمپاژ مصنوعی قلب? اولین قدم و مهم‌ترین مانور امدادگر است که باید هرچه سریع‌تر آغاز گردد. قبلاً توصیه می‌شد که برای بزرگسالان به ازای هر 15 ماساژ قلبی 2 تنفس مصنوعی و برای کودکان و نوزادان به ازای هر 5 ماساژ قلبی 2 تنفس مصنوعی انجام شود. در حال حاضر به جز در مورد نوزادان توصیه می‌شود که 30 ماساژ قلبی برای هر دو تنفس مصنوعی انجام شود.
فشار بر روی قفسه سینه باید سریع و قوی باشد و با سرعت 100 فشار در دقیقه انجام شود. با این حال باید زمان کافی برای برگشت قفسه سینه به بالا داده شود، به طوری که فشارهای متوالی خون را به درون دستگاه گردش خون براند. برای انجام ماساژ قلبی پاشنه یک دست را باید در مرکز قفسه سینه(بر روی استرنوم) پایین سر سینه‌ها قرار داد و دست دوم را باید روی اولی گذاشت به طوری که بتوان با حداکثر قدرت به پایین فشار آورده و دست بالایی انگشتان دست پایین را از محدوده ماساژ دور کند. با هر فشار قفسه سینه باید حدود 5 سانتی‌متر پایین برود. با توجه به حیاتی بودن این مانور? از احتمال شکسته شدن دنده‌ها به‌ویژه در کهنسالان چشم‌پوشی می‌شود و حتی امدادگر پس از شنیدن صدای شکسته شدن دنده? باید به ماساژینگ ادامه دهد

درمان بیماری   چیست؟  

هدف از درمان در این بیماری، نگه داشتن تماس سر فمور با استابولوم است چرا که  تنها در این وضیعیت است که حفره و سر گرد فمور شکل طبیعی خود را پیدا می کنند. لذا  مفصل ران باید در 95 درجه فلکشن و حداقل 90 درجه ابداکشن قرار گیرد. این وضعیت سر  فمور را در بهترین وضعیت قرار داده باعث سفت شدن و محکم شدن لیگامان ها و کپسول  مفصلی می شود.

بسته به سن کودک و شدت عارضه روش های درمانی مختلفی وجود دارد. استفاده از سایردو تا سه برابر پوشک در 6 هفته اول بدو تولد یکی از این روش هاست که سبب می شود تالگن در وضعیت مناسبی قرار گیرد. برای نوزادان 3- 9 ماه از ارتزی به نام پاولیکهارنس برای وضعیت دهی مفصل ران استفاده می شود که مفصل ران را در فلکشن و ابداکشننگه می دارد. از این وسیله تا زمانی که پزشک ثبات سر فمور در استابولم را تاییدنکرده است استفاده شود (شکل 3).

شکل 3) پاولیک هارنس

برای کودکانی که شدت بیماری در آن بیشتر است از برنامه های Standing استفاده میشود که در آنها با کمک روش هایی کودک سرپا نگه داشته می شود تا به مفصل ران نیروهایمکانیکی اعمال شود. در کودکان بزرگتر از 6 ماه پاولیک هارنس اثر بخش نیست چرا کهکودک برای پوشیدن هارنس خیلی بزرگ است و فعالیت زیادی دارد. در این گروه سنی تحتبیهوشی عمومی مفصل ران به روش بسته جا انداخته می شود. در صورتی که هیپ نتواند بهآسانی جا بیافتد، مفصل ران برای شل شدن بافت نرم در کشش ملایمی قرار داده میشود تازمانی که بافت شل شود و مفصل ران کودک تحت بیهوشی عمومی در اتاق عمل جا انداختهشود. با استفاده از فلوروسکوپی جراح از موفقیت کار اطمینان حاصل می کند. برای حفظوضعیت، کودک از کمر تا انگشتان پا گچ گرفته می شود (گچ اسپایکا). برای حفظ وضعیتهیپ ممکن است گچ به مدت چند ماه نگه داشته شود که معمولاً هر 2 هفته تا یک ماهتعویض می شود (شکل4).

شکل 4) گچ اسپایکا

در صورت که به روش بسته نتوان سر فمور را در استابولم قرار داد لازم است تا کودکتحت عمل جراحی باز قرار گیرد. جراحی باز به طور معمول در کودکان بزرگتر از 2سالانجام می شود. جراح بافتهایی را که مانع قرار گرفتن سر فمور داخل استابولوم می شودرا قطع می کند. همچنین ممکن است برای رفع کوتاهی تاندون ها و عضلات اطراف مفصل راناز روش تنوتومی استفاده نماید. گاهی نیز جراح برای بهتر قرار گرفتن سر ران در حفرهاستابولم از استئوتومی به روش سالتر، پمبرتون یا استیل برای رفع چرخش استخوان ران وکاهش لغزش سر فمور به سمت بالا و خارج در هنگام تحمل وزن کمک می گیرد. بعد از عملجراحی گچ اسپایکا برای کودک گرفته می شود که لازم است تا چند ماه کودک در گچ باقیبماند. زمانی که سی تی اسکن موفقیت آمیز بودن درمان را تایید کرد می توان گچ را بازکرد. در chairi استئوتومی استخوان پلویس فقط بالای استابولوم بریده می شود، برایاین که امکان لغزش استخوان به سمت خارج و تشکیل یک طاقچه بالای استابولوم را فراهمآورد. این عمل می تواند باعث توقف لغزش سر فمور از داخل سوکت به سمت خارج و بالاشود. بیشتر وقت ها خود استخوان بالای استابولوم تغییر وضعیت می دهد و یک استابولومعمیق تر تشکیل می دهد. سرعت بهبود در بچه های کوچک بسیار بالاست؛ به علت این کهاسکلت هنوز در حال شکل گرفتن است و تغییرات ایجاد شده در جراحی بازسازی خواهد شد ویک سوکت مناسب برای سر فمور ایجاد خواهد شد. 

مراقب های طی درمان کدامند؟

کودک در پاولیک هارنس به آزادی حرکت می کند در حالی سر فمور در مکان خود یعنیحفره استابولوم قرار دارد. حرکت امکان تغذیه بهتر استخوان و غضروف مفصل را فراهم میکند. هارنس باید به طور متداول تا زمانی که هیپ با ثبات شود، استفاده شود. استفادهاز آن ممکن است به تدریج کاهش یابد به طوری که قبل از توقف کامل کودک آن را فقط شبها می پوشد. در کودکانی که هارنس می پوشند، باید مراقب تنظیم هارنس و زاویه ابداکشنبود. ابداکشن در اینجا حرکتی است که ران ها دور از هم کشیده می شوند. پاولیک هارنسبرای این ران را در 95 درجه فلکشن و 45 ابداکشن قرار دهد طراحی شده است. نیروی زیاددر ابداکشن می تواند خون رسانی به سر فمور را مسدود کند و شرایطی را که اصطلاحاًنکروز آوسکولار نامیده می شود، ایجاد کند. نکروز یک عارضه جدی است که می توانددرمان هیپ را طولانی مدت کند و یا منجر به دیگر مسائل شود.

کودکانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند و گچ اسپایکا برای آنها گرفته شده استقادر به حرکت نیستند باید مراقب بود تا گچ با فشار بین از حد خود سبب سردی در پا یاساق، سوزش انگشتان یا از دست دادن حرکت نشود لذا در صورت مشاهده هر یک از این علایمباید سریعا با پزشک معالج تماس گرفته شود. برای امور بهداشتی و انجام دفع وسطاسپایکا در محل بین دو ران برشی ایجاد می شود تا کودک عمل دفع را انجام دهد لذاباید مراقب بود گچ با آب و ادرار مرطوب نشود. فیزیوتراپ و کاردرمان نقش مهمی بعد ازعمل دارند و لازم است تا با تمرین درمانی به حفظ دامنه های حرکتی مفاصل کمک نمایند.

مشکلات همراه با بیماری   کدامند؟  

ممکن است نوزاد، شیرخوار و کودک هیچ عارضه ای مانند درد برای تشخیص مشکل نداشته  باشند و تنها شکل قرارگیری پاها و چین های ناحیه باسن در یک طرف بدن در مقایسه با  سمت مقابل متفاوت باشد. گاهی تا زمانی که کودک شروع به راه رفتن می کند، هیچ عارضه  ای قابل تشخیص نیست. اگر فقط یک هیپ درگیر شده باشد، ممکن است راه رفتن کودک با  لنگیدن همراه باشد، ولی اگر DDH در هر دو هیپ وجود داشته باشد، کودک در هر قدم بدنرا به یک سمت متمایل می شود.

تشخیص بیماریچگونه است؟

تشخیص زودهنگام در نوزاد و شیرخوار برای جلوگیری از مشکلات بعدی بسیار با اهمیتاست. معاینه و ارزیابی کلینکی اطفال در تشخیص این بیماری نقش به سزایی دارد لذابهتر است نوزادان و شیرخواران در اسرع وقت غربال شوند. کودکانی که با پا بدنیا میآیند یا در خانواده آنها DDH دیده شده است به طور خاص مورد توجه و بررسی قرار میگیرند.

آزمون های ارتولانی و بارلو (شکل 1) برای تشخیص این بیماری طراحی شده اند تاجابجایی هیپ به داخل یا خارج استابولوم بررسی شود. برای انجام این تست، پزشک کودکرا در وضعیت خوابیده به پشت قرار می دهد و سپس هیپ ها و زانوهای خم شده را از همدور می کند؛ اگر احساس شود که هیپ به پشت حفره هل داده می شود، این حالت غیرطبیعیاست و در نتیجه تست بارلو مثبت شده و هیپ بی ثبات است.

شکل 1) تست بارلو و ارتولانی

هنگامی که هیپ بیشتر دور می شود، اگر پزشک احساس کند که سر فمور هنگام برگشتن بهداخل حفره، به سمت جلو حرکت می کند تست ارتولانی مثبت شده و نشان دهنده بی ثباتیهیپ است و اگر هر کدام از این دو تست مثبت باشد، کودک دقیق تر معاینه خواهد شد وممکن است بلافاصله درمان کودک با بریس آغاز شود.

برای نوزادان سه ماهه یا بزرگتر تست Galeozzi یا Allis انجام می شود (شکل 2). کودک طوری به پشت خوابانده می شود که هیپ ها و زانوان خم شده و کف پاها روی زمینباشد. معاینه گر نابرابری بین زانوها را بررسی می کند؛ اگر یک زانو پایین تر اززانوی مقابل باشد، ممکن است در سمت مقابل هیپ دچار دررفتگی شده باشد.

شکل 2) تست گالئوزی

معاینه می بایست تکرار شود و تا زمانی ادامه یابد که کودک راه رفتن طبیعی بدونعلایم لنگیدن و تغییر الگوی راه رفتن را آغاز کند. پزشک همچنین تغییرات در دامنهحرکتی هیپ، چین های نامتقارن پوست در اطراف ناحیه ران و باسن و اختلاف طول پاها رابررسی می کند.

کلیشه های رادیوگرافی در نوزادان دلیلی بر سلامت مفصل ران نیست ولی ممکن است درتشخیص بیماری بعضی از کودکان بزرگتر معتبر باشد. در این میان انجام تصویربرداریاولتراسونیک در شش ماه اول زندگی دقیق تر است.

دیسپلازی پیشرونده هیپ   ( Developmental Dysplasia of the Hip ) که به طور اختصار  به آن   DDH گفته می شود، در بین شیرخواران و کودکان کم سن و سال شایع است. شروع این  بیماری از دوران جنینی و یا در طی سال اول زندگی است و ممکن است در هنگام تولد قابل  تشخیص نباشد  .

در این بیماری ارتباط طبیعی بین سر استخوان ران و حفره لگنی (استابولوم) وجودندارد و ممکن است یک و یا هر دو مفصل ران را درگیر کند. در موارد خفیف که دیسپلازیهیپ بی ثبات نامیده می شود، سر استخوان ران در درون مفصل قرار دارد اما به راحتی ازمفصل در آمده و دچار دررفتگی می شود. در بیشتر موارد هیپ یا به صورت کامل یا جزئیدچار دررفتگی شده که دررفتگی جزئی (ناکامل) را نیمه دررفتگی می نامند.

چه قسمتی از هیپ درگیر می شود؟

محل اتصال مفصلی سر استخوان ران (فمور) با لگن را مفصل هیپ گویند. این مفصل ازدو بخش تشکیل شده، انتهای بالایی فمور که شبیه یک گوی است درون سوکتی (بخش حفرهمانند) در لگن به نام استابولوم قرار می گیرد. این مفصل گوی و کاسه ای به ما اجازهمی دهد تا پای خود را در جهات مختلفی در ارتباط با بدن حرکت دهیم. تماس و فشارمتناسب بین سطوح این دو بخش باعث رشد طبیعی مفصل هیپ می شود.

بیشترین بخش استابولوم در هنگام تولد غضروفی است. قرار داشتن سر فمور دروناستابولوم به تشکیل مفصل در هنگام رشد کمک می کند که در DDH تماس عادی بین سر فمورو استابولوم مختل می شود.

وضعیت غیرطبیعی سر فمور می تواند باعث دیسپلازی (رشد نا بهنجار) هیپ شود. بعضیاوقات استابولوم خیلی کم عمق یا دارای زاویه و شیبی است که قادر به حفظ سر فمور درجای خود نیست. اگر مشکل در همان مراحل اولیه مشخص و درمان نشود، بافت نرم اطراف هیپحالت ارتجاعی پیدا کرده و خونرسانی مختل می شود. مواردی نیز دیده شده که در آن سراستخوان ران به صورت کاذب در مکانی غیر از مکان اصلی خود در لگن مفصل شده است (مفصلکاذب هیپ). بدون وجود لیگامان ها، بافت نرم و کپسول مفصلی، سر استخوان ران در مکانمفصل کاذب باقی نمی ماند و این مفصل غیرواقعی حتی ممکن است مشکلات بیشتری به وجودآورد.

دلایل بروز بیماری چیست؟

بروز DDH به عوامل مختلفی بستگی دارد که از این میان می توان به شلی و سستیلیگامان های اطراف مفصل هیپ اشاره کرد که ممکن است ارثی باشد یا وضعیت شیرخوار درهنگام رشد درون رحم مادر یا بعد از تولد علت آن باشد. به عنوان مثال در زمانی کهنوزاد به صورت بریچ در شکم مادر قرار دارد، حرکات مفصل ران محدود می شوند، همچنینباعث می شود که هیپ ها خم شوند، زانوها راست و پاها در کنار هم قرار گیرند. اینوضعیت باعث اعمال استرس های غیرطبیعی به مفصل شده از رشد طبیعی آن جلوگیری می کند.

وضعیت هیپ و حفظ آزادی حرکت هیپ طی ماه اول بعد از تولد بسیار با اهمیت است چراکه در این زمان هیپ رشد خود را ادامه داده حفره مفصل ران عمیق شده سر ران بهتر و دروضعیت با ثبات تری در درون آن جای می گیرد. همچنین در نوزادانی که به گونه ای حملمی شوند که مفاصل ران در حالت خمیده و باز قرار می گیرند (وضعیت نشستن موتورسوارانو اسب سواران) احتمال بروز این بیماری کاهش می یابد.

در بعضی مناطق که هنوز به صورت سنتی شیرخوار قنداق می شود احتمال بروز اینبیماری به علت قرار گرفتن وضعیت پاها به صورت کشیده و در کنار هم افزایش می یابد. DDH در کودکان چینی، کره ای، افریقایی و امریکایی به دلایل رفتارهای سنتی آنها ازقبیل قنداق کردن و نوع حمل افزایش نشان داده است.

شیوع DDH در دختران بیشتر از پسران است که ممکن است به دلایل هورمونی باشد. بررسی نشان داده اند که هورمون های استروژن و رلاکسین رحم باعث سستی و شلی لیگامانها می شوند. همچنین در این بیمای احتمال درگیری پای چپ بیشتر از پای راست است کهاحتمالا به دلیل وضعیت نوزاد قبل از تولد است. در بیشتر مواقع وضعیت جنین در رحمطوری است که هیپ سمت چپ نزدیک ستون فقرات مادر قرار گرفته و در نتیجه حرکات آن سمتمحدود می شود. در کودکان با ناتوانی های پیشرونده که نمی توانند به طور طبیعی حرکتکنند، بایستند یا راه روند خطر ابتلا به DDH بیشتر است.

پرستاری از بیمار دارای گچ

گچ وسیله بیحرکت کننده خارجی است . هدف از گچ گیری ، بی حرکت کردن قسمتی از بدن در یک وضعیت اختصاصی و ایجاد فشار یکسان به بافت نرم است . از قالب گچی به طور اختصاصی برای بیحرکت کردن شکستگی جا انداخته ، اصلاح تغییر شکلها ، اعمال فشار یکنواخت روی بافت نرم داخل قالب یا حمایت از مفاصل ضعیف استفاده می شود . 

موادی برای گچ گیری استفاده می شوند که عبارتند از: گچ پارس ، فایبر گلاس و پلاستیک .

گچ پلاستر قبل از استفاده باید خیس شود و سپس دور عضو پیچانده شود .این نوع گچ خیلی کند خشک می شود و سنگین است .

گچ فایبر گلاس یا پلاستیکی به سرعت خشک می شود و کم وزن است . بیماران دارای این نوع قالب گچی می توانند وارد آب شوند و پس از شنا یا استحمام ، گچ را با سشوار خشک کنند . لازم است گچ روی پوست گذاشته شود و ضایعات پوستی قبل از گرفتن گچ با مواد ضد عفونی کننده شستشو داده شوند. 

روش گچ گرفتن : قالب های گچی معمولی لز جنس پلاستر می باشند. باندهای پلاستر را در آب سرد خیس می کنند تا انعطاف لازم برای شکل گیری را بدست آورند . در اثر تماس گچ با آب یک واکنش کریستال سازی آغاز می شود که با تولید گرما همراه است . سرعت این واکنش 20- 15 دقیقه است ، اما برای خشک شدن کامل گچ لازم است که عضو گچ گرفته شده به مدت 72 – 24 ساعت در معرض هوای آزاد قرار گیرد .

رنگ قالب گچی :  خشک ، سفید و درخشان است ، محکم و فاقد بو است . اما رنگ قالب گچی مرطوب ، خاکستری و کدر بوده ، صدای مات دارد ، نرم است و بوی کپک می دهد .

عوارض احتمالی : سندرم کمپارتمان ، زخم فشاری ( Bedsore     ) ، سندرم عدم استفاده و سندرم ولکمن.

نحوه مراقبت از گچ :

به دلیل اینکه  گچ های معمولی در موقع خشک شدن ، گرم می شوند ، لذا توصیه می شود از انداختن پتو یا روانداز بر روی عضو گچ گرفته شده به مدت 72 – 24 ساعت اجتناب شود .

از فرو بردن اشیا برنده و نوک تیز  (مثل گیره لباس یا مداد ) به زیر گچ اجتناب شود .

گچ خیس با نرمی کف دست ها روی بالش نرم نگهداری شود تا از ایجاد ناهمواری در آن پیشکیری گردد .

از بکار بردن رنگ لاک یا نظایر آن بر روی گچ خودداری شود .

جهت خشک کردن گچ بهتر است ان در معرض هوای آزاد قرار داد .

 مراقبت از پوست :

لکه های گچ موجود بر روی پوست با دستمال مرطوب پاک شود .

برای پیشگیری از زخم و تحریکات پوستی ، زیر قالب گچی از باند ویبریل ( پنبه ای ) استفاده می شود .بنابراین توصیه می شود که از ناحیه از نظر قرمزی و یا تحریک پذیری کنترل شود .

قالب گچی خشک نگهداشته شود و با پلاستیک پوشانده شود .

از خاراندن پوست زیر قالب گچی خودداری شود ، در صورت خارش با هوای سرد سشوار  ، خارش را برطرف کرد .

پس از برداشتن گچ شستشوی عضو با روغن های معدنی و آب به بهبود خون پوست کمک میکند .

تغذیه / تثبیت وزن :

توصیه می شود که از رژیم غذایی حاوی میوه جات ، سبزیجات ،پروتیین و ویتامین ها استفاده می شود .

از رژیم غذایی حاوی کلسیم فراوان ( مثل مصرف بیش از حد لبنیات ) اجتناب شود ، زیرا کلسیم بالا زمینه تشکیل سنگ کلیه را برای بیمار دارای محدودیت حرکتی فراهم می سازد .

توصیه جهت خوردن وعده های غذایی بطور منظم.

اجتناب از افزایش یا کاهش وزن ( افزایش یا کاهش وزن در بیمار دارای قالب گچی یا آتل موجب بر هم زدن تناسب وسیله با عضو می گردد).

تحرک :

توصیه می شود که با انجام  انقباض ایزو متریک عضلات به حفظ توده و قدرت عضلانی وجلوگیری از آتروفی کمک شود .بدین جهت ، ورزش عضلات چهار سر ران را به بیمار توصیه می کنیم :

به حالت خوابیده به پشت دراز بکشد و پاهایش را دراز کند .

با منقبض کردن عضلات قدامی ران ، زانوی خود را بطرف تشک فشار دهد و 10 – 5 ثانیه در این حالت نگه دارد .

سپس کمی استراحت کند .

توصیه به بیمار به اینکه این ورزش در هنگام بیداری هر ساعت 10 بار انجام دهد .

جهت ورزش عضلات باسن ( گلوتئال ) به بیمار توصیه کنیم :

در حالتخوابیده به پشت دراز بکشد و در صورت امکان پاهایش را دراز کند .

 عضلات باسن و شکم خود را منقبض کند و 10 – 5 ثانیه در این حالت بماند .

 سپس کمی استراحت کند .

توصیه به بیمار که این ورزش را در هنگام بیداری هر  ساعت 10بار انجام دهد .

توصیه می شود که از راه رفتن روی زمین لغزنده اجتناب شود .

تا حد امکان حرکات به طور طبیعی انجام شود ولی اندام مصدوم زیاد به کار گرفته نشود.

برای جلوگیری از تورم ، اندام داخل گچ مرتبا" بالاتر از سطح قلب قرار داده شود .

حفظ عملکرد طبیعی بدن :

تمام مفاصل و اندام های سا لم را ورزش دهید تا ضعیف نشوند .

جهت پیشگیری از ضعیف شدن عضلات در گچ و برای خونرسانی بهتر ،هر ساعت یکبار این عضلات را 5 تا 10 ثانیه منقبض و سپس شل کنید و انگشتان عضو را با زو بسته کنید .

انگشتان اندام در گچ را از نظر رنگ ،حس ،حرکت و گرمی کنترل کنید چون نشانه خونرسانی و سلامت عصبی اندام است .

در گچ دست وبازو اگر انگشتان و مچ دست بیمار جمع شده و قادر به باز کردن آنها نباشد و بی حسی یا گزگز شدن نیز وجود داشته باشد می تواند از علائم قطع خونرسانی به دست باشد که باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد .

زخم فشاری :

نقاط مستعد زخم فشاری در قالبهای گچی پا شامل پاشنه ، قوزک ها ، پشت پا و کشک زانو و در قالبهای دست آرنج و مچ می باشد .

در صورت وجود درد شدید در نقاط مستعد ،بوی بد و مرطوب شدن گچ با ترشحات داخلی به پزشک مراجعه کنید .

تکه های گچ چسبنده به پوست را بلافاصله پس از گچ گیری از روی پوست بردارید تا به داخل قالب نلغزند .

در صورت شکسته شدن قالب خودتان اقدام به اصلاح آن نکنید و به پزشک مراجعه نمایید .

اگر بیمار ناتوان است هر 2 ساعت او را تغییر وضعیت دهید تا دچار زخم بستر نشود .

بالاتر قراردادن عضو در گچ مراقبت بسیار مهمی است که باعث پیشگیری از ورم ،درد و پیشگیری از قطع خونرسانی می شود .  

مراقبت از خود :

در گچ پا حین راه رفتن نباید وزن بدن را روی عضو مبتلا اعمال کرد مگر با اجازه پزشک و استفاده از دمپایی های نخصوصی که سطح پهن و غیر لغزنده ای را برای راه رفتن فراهم می کنند و میتوان آنها را از فروشگاههای لوازم پزشکی تهیه کرد .

حین راه رفتن می توان گچ دست را با باند یا پارچه ای از گردن آمیزان نمود اما نباید فشار زیادی روی اعصاب گردن وارد شود پس باید به فواصل استراحت کرده و دست را با لا نگه داشت و نیز گره پارچه نباید روی مهره های گردن بسته شود . 

گچ را به مدت طولانی باید با پلاستیک نپوشانید چون با عث تعریق و مرطوب شدن گچ می شود .

پرستاری از بیمار دارای گچ

گچ وسیله بیحرکت کننده خارجی است . هدف از گچ گیری ، بی حرکت کردن قسمتی از بدن در یک وضعیت اختصاصی و ایجاد فشار یکسان به بافت نرم است . از قالب گچی به طور اختصاصی برای بیحرکت کردن شکستگی جا انداخته ، اصلاح تغییر شکلها ، اعمال فشار یکنواخت روی بافت نرم داخل قالب یا حمایت از مفاصل ضعیف استفاده می شود . 

موادی برای گچ گیری استفاده می شوند که عبارتند از: گچ پارس ، فایبر گلاس و پلاستیک .

گچ پلاستر قبل از استفاده باید خیس شود و سپس دور عضو پیچانده شود .این نوع گچ خیلی کند خشک می شود و سنگین است .

گچ فایبر گلاس یا پلاستیکی به سرعت خشک می شود و کم وزن است . بیماران دارای این نوع قالب گچی می توانند وارد آب شوند و پس از شنا یا استحمام ، گچ را با سشوار خشک کنند . لازم است گچ روی پوست گذاشته شود و ضایعات پوستی قبل از گرفتن گچ با مواد ضد عفونی کننده شستشو داده شوند. 

روش گچ گرفتن : قالب های گچی معمولی لز جنس پلاستر می باشند. باندهای پلاستر را در آب سرد خیس می کنند تا انعطاف لازم برای شکل گیری را بدست آورند . در اثر تماس گچ با آب یک واکنش کریستال سازی آغاز می شود که با تولید گرما همراه است . سرعت این واکنش 20- 15 دقیقه است ، اما برای خشک شدن کامل گچ لازم است که عضو گچ گرفته شده به مدت 72 – 24 ساعت در معرض هوای آزاد قرار گیرد .

رنگ قالب گچی :  خشک ، سفید و درخشان است ، محکم و فاقد بو است . اما رنگ قالب گچی مرطوب ، خاکستری و کدر بوده ، صدای مات دارد ، نرم است و بوی کپک می دهد .

عوارض احتمالی : سندرم کمپارتمان ، زخم فشاری ( Bedsore     ) ، سندرم عدم استفاده و سندرم ولکمن.

نحوه مراقبت از گچ :

به دلیل اینکه  گچ های معمولی در موقع خشک شدن ، گرم می شوند ، لذا توصیه می شود از انداختن پتو یا روانداز بر روی عضو گچ گرفته شده به مدت 72 – 24 ساعت اجتناب شود .

از فرو بردن اشیا برنده و نوک تیز  (مثل گیره لباس یا مداد ) به زیر گچ اجتناب شود .

گچ خیس با نرمی کف دست ها روی بالش نرم نگهداری شود تا از ایجاد ناهمواری در آن پیشکیری گردد .

از بکار بردن رنگ لاک یا نظایر آن بر روی گچ خودداری شود .

جهت خشک کردن گچ بهتر است ان در معرض هوای آزاد قرار داد .

 مراقبت از پوست :

لکه های گچ موجود بر روی پوست با دستمال مرطوب پاک شود .

برای پیشگیری از زخم و تحریکات پوستی ، زیر قالب گچی از باند ویبریل ( پنبه ای ) استفاده می شود .بنابراین توصیه می شود که از ناحیه از نظر قرمزی و یا تحریک پذیری کنترل شود .

قالب گچی خشک نگهداشته شود و با پلاستیک پوشانده شود .

از خاراندن پوست زیر قالب گچی خودداری شود ، در صورت خارش با هوای سرد سشوار  ، خارش را برطرف کرد .

پس از برداشتن گچ شستشوی عضو با روغن های معدنی و آب به بهبود خون پوست کمک میکند .

تغذیه / تثبیت وزن :

توصیه می شود که از رژیم غذایی حاوی میوه جات ، سبزیجات ،پروتیین و ویتامین ها استفاده می شود .

از رژیم غذایی حاوی کلسیم فراوان ( مثل مصرف بیش از حد لبنیات ) اجتناب شود ، زیرا کلسیم بالا زمینه تشکیل سنگ کلیه را برای بیمار دارای محدودیت حرکتی فراهم می سازد .

توصیه جهت خوردن وعده های غذایی بطور منظم.

اجتناب از افزایش یا کاهش وزن ( افزایش یا کاهش وزن در بیمار دارای قالب گچی یا آتل موجب بر هم زدن تناسب وسیله با عضو می گردد).

تحرک :

توصیه می شود که با انجام  انقباض ایزو متریک عضلات به حفظ توده و قدرت عضلانی وجلوگیری از آتروفی کمک شود .بدین جهت ، ورزش عضلات چهار سر ران را به بیمار توصیه می کنیم :

به حالت خوابیده به پشت دراز بکشد و پاهایش را دراز کند .

با منقبض کردن عضلات قدامی ران ، زانوی خود را بطرف تشک فشار دهد و 10 – 5 ثانیه در این حالت نگه دارد .

سپس کمی استراحت کند .

توصیه به بیمار به اینکه این ورزش در هنگام بیداری هر ساعت 10 بار انجام دهد .

جهت ورزش عضلات باسن ( گلوتئال ) به بیمار توصیه کنیم :

در حالتخوابیده به پشت دراز بکشد و در صورت امکان پاهایش را دراز کند .

 عضلات باسن و شکم خود را منقبض کند و 10 – 5 ثانیه در این حالت بماند .

 سپس کمی استراحت کند .

توصیه به بیمار که این ورزش را در هنگام بیداری هر  ساعت 10بار انجام دهد .

توصیه می شود که از راه رفتن روی زمین لغزنده اجتناب شود .

تا حد امکان حرکات به طور طبیعی انجام شود ولی اندام مصدوم زیاد به کار گرفته نشود.

برای جلوگیری از تورم ، اندام داخل گچ مرتبا" بالاتر از سطح قلب قرار داده شود .

حفظ عملکرد طبیعی بدن :

تمام مفاصل و اندام های سا لم را ورزش دهید تا ضعیف نشوند .

جهت پیشگیری از ضعیف شدن عضلات در گچ و برای خونرسانی بهتر ،هر ساعت یکبار این عضلات را 5 تا 10 ثانیه منقبض و سپس شل کنید و انگشتان عضو را با زو بسته کنید .

انگشتان اندام در گچ را از نظر رنگ ،حس ،حرکت و گرمی کنترل کنید چون نشانه خونرسانی و سلامت عصبی اندام است .

در گچ دست وبازو اگر انگشتان و مچ دست بیمار جمع شده و قادر به باز کردن آنها نباشد و بی حسی یا گزگز شدن نیز وجود داشته باشد می تواند از علائم قطع خونرسانی به دست باشد که باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد .

زخم فشاری :

نقاط مستعد زخم فشاری در قالبهای گچی پا شامل پاشنه ، قوزک ها ، پشت پا و کشک زانو و در قالبهای دست آرنج و مچ می باشد .

در صورت وجود درد شدید در نقاط مستعد ،بوی بد و مرطوب شدن گچ با ترشحات داخلی به پزشک مراجعه کنید .

تکه های گچ چسبنده به پوست را بلافاصله پس از گچ گیری از روی پوست بردارید تا به داخل قالب نلغزند .

در صورت شکسته شدن قالب خودتان اقدام به اصلاح آن نکنید و به پزشک مراجعه نمایید .

اگر بیمار ناتوان است هر 2 ساعت او را تغییر وضعیت دهید تا دچار زخم بستر نشود .

بالاتر قراردادن عضو در گچ مراقبت بسیار مهمی است که باعث پیشگیری از ورم ،درد و پیشگیری از قطع خونرسانی می شود .  

مراقبت از خود :

در گچ پا حین راه رفتن نباید وزن بدن را روی عضو مبتلا اعمال کرد مگر با اجازه پزشک و استفاده از دمپایی های نخصوصی که سطح پهن و غیر لغزنده ای را برای راه رفتن فراهم می کنند و میتوان آنها را از فروشگاههای لوازم پزشکی تهیه کرد .

حین راه رفتن می توان گچ دست را با باند یا پارچه ای از گردن آمیزان نمود اما نباید فشار زیادی روی اعصاب گردن وارد شود پس باید به فواصل استراحت کرده و دست را با لا نگه داشت و نیز گره پارچه نباید روی مهره های گردن بسته شود . 

گچ را به مدت طولانی باید با پلاستیک نپوشانید چون با عث تعریق و مرطوب شدن گچ می شود .

آنگونه سخن گوی که ذهنت را غرور نگیرد، بدنت آرام باشد و دیگران در آرامش